Αστραδενή ( Ε, Φακίνου) Εντυπώσεις της Δήμητρας Τ.

1|Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ

·         Ποία ήταν η αρχική σας εντύπωση για το σκοπό του βιβλίου; Άλλαξε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσής του;

Το συγκεκριμένο βιβλίο προβάλει προβλήματα που αντικατοπτρίζουν την Ελλάδα του της δεκαετίας του 70αλλά ταυτόχρονα καταστάσεις που βιώνουν οι πολίτες μας σήμερα μεταφέροντας συγχρόνως βαθιά νοήματα. Στην Αστραδενή παρουσιάζεται το θέμα της εσωτερικής μετανάστευσης μέσα από τη φρέσκια και συγχρόνως αυστηρής ματιάς ενός δεκάχρονου κοριτσιού. Ένα θέμα επίκαιρο στην σημερινή Ελλάδα η οποία διέρχεται μέσα από μία μεγάλη οικονομική κρίση.

2|Η ΠΛΟΚΗ

·         Τα γεγονότα παρουσιάζουν σε χρονολογική σειρά;

Τα γεγονότα ακολουθούν χρονολογική σειρά αν και σε κάποια σημεία η συγγραφέας καταφεύγει στο παρελθόν για να μας διηγηθεί κάποιες από τις περιπέτειες της πρωταγωνίστριας. Μέσα από το πρόσωπο του κεντρικού ρόλου δίνει μία πιο έντονη μορφή στο συναίσθημα της νοσταλγίας.

·         Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που προκαλούν αγωνία και προσμονή κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης; Σε ποιο σημείο βρίσκεται, γίνεται, η κορύφωση της ιστορίας; (η πιο έντονη στιγμή, το σημείο με το μεγαλύτερο συναισθηματικό ενδιαφέρον)

Εκτός όμως από μία καλή πηγή πληροφόρησης η «αστραδενή» για μένα ήταν πολλά συναισθήματα, πολλές ελπίδες, περιέργεια, αγωνία. Διαβάζοντας μαθαίνουμε τα συναισθήματα της μικρής Αστραδενής καθώς αυτή μετακομίζει με την οικογένεια της στην Αθήνα. Αισθάνεται πόνο, αδικία, μοναξιά, στεναχώρια, νοσταλγία και ελπίδα. Ελπίζει ότι ο πατέρας της θα μπορέσει να βρει μια καλή δουλειά εκεί για να ζουν χωρίς στερήσεις και να μην τους λείπει τίποτα. Πληγώνεται και στενοχωριέται καθώς πολλοί από το σχολείο την αδικούν και την απομονώνουν. Αυτό όμως που πραγματικά κάνει τον αναγνώστη να συλλογίζεται και να μη θέλει να το πιστέψει είναι το τέλος του βιβλίου. Οι τελευταίες σελίδες είναι  πολύ δυσάρεστες και συμπονετικές αλλά παράλληλα πραγματικές, ρεαλιστικές και φροντίζουν να σεοδηγήσουν από την αθωότητα της παιδικής ηλικίας στη σκληρή και οδυνηρή πραγματικότητα.

·         Το τέλος του βιβλίου ήταν απροσδόκητο, αναπάντεχο; Μείνατε ευχαριστημένοι απ’ το τέλος του; Μπορείτε να δώσετε ένα εναλλακτικό τέλος;

Το τέλος του βιβλίου είναι απροσδόκητο και με έντονη συναισθηματική χροιά καθώς ο αναγνώστης εύκολα ταυτίζεται με τον ήρωα. Τελειώνοντας το βιβλίο κατάλαβα ότι κατάφερε να με τραβήξει ή ακόμα και σε πολλά σημεία να με κάνει να ταυτιστώ μαζί της λόγω του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς της. Πολλά πράγματα που μόνο τα κορίτσια αισθάνονται και νιώθουν και αυτός είναι ο λόγος που με έκανε να αισθανθώ τόσο οικεία και κοντά μαζί της. Η ειλικρίνεια και η ευαισθησία συναντούν την περιέργεια της αθώας ηλικίας της. Ο τρόπος που περιγράφει τα πάντα γύρω της μου θυμίζει την ανεμελιά και την ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας. Ταυτόχρονα όμως δεν παύει να είναι υπεύθυνη και εργατική και παρόλο που έχει συνηθίσει σε ένα άλλο τρόπο ζωής προσπαθεί να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα και τους γρήγορους ρυθμούς της πόλης. Το τέλος ειναι πολύ συγκλονιστικό καθώς περιγράφει την απότομη μετάβαση απο την παιδικότητα στην σκληρή και βίαιη πραγματικότητα των μεγάλων. Η αλλαγή ειναι απότομη και αναπάντεχη, είναι κάτι που δεν περιμένεις απο ένα φαινομενικά παιδικό βιβλίο. Ευαισθητοποιεί τους αναγνώστες για το σοβαρό πρόβλημα της κακοποίησης. Δεν θα το συνέστηνα όμως σε μικρά παιδιά γιατί το τέλος είναι πολύ σκληρό. Το ήθος της ηρωίδας, η πίστη και η αισιοδοξία με τα οποία αντιμετωπίζει τα ανελέητα χτυπήματα της μοίρας κερδίζουν τη συμπάθεια του αναγνώστη προς το πρόσωπό της γεγονός που προκαλεί την ελπίδα και την προσμονή για ένα πιο αίσιο τέλος που θα της άξιζε. Δίχως απαραίτητα να οδηγηθούμε στο «ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» προσωπικά θα έδινα ένα τέλος στην ιστορία το οποίο θα άρμοζε στην ψυχική δύναμη της ηρωίδας καθώς και στο ανεπτυγμένο της ένστικτο. Στο τέλος το οποίο θα έδινα εγώ η μοίρα θα ήταν στη συνέχεια πιο γενναιόδωρη με την ηρωίδα δίνοντας μία νέα τροπή στα γεγονότα και τη ζωή της ανταμείβοντάς την έτσι για την πίστη της και τη μαχητικότητα της απέναντι στις δύσκολες καταστάσεις.

3| ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

·         Ο πρωταγωνιστής είναι ένας ή περισσότεροι;

Η ιστορία εξελίσσεται  γύρω από τον κεντρικό ήρωα ο οποίος επηρεάζεται άμεσα από την ζωή των μελλών της οικογένειας του πάνω στην οποία γίνονται συνεχής αναφορές

·         Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα των χαρακτήρων της ιστορίας; Ο συγγραφέας θέλει να μας κάνει να τους συμπαθήσουμε ή να τους δούμε με κριτικό μάτι;

Αστραδενή: η μικρή πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματός μας. ’Ενα κορίτσι ιδιαίτερα ώριμο και ξεχωριστό για την ηλικία του. Έχει το ταλέντο να εξηγεί τα φαινόμενα γύρω του με απίστευτο ενδιαφέρον. Είναι εργατικό και πρόσχαρο, έτοιμο να βοηθήσει σε όλες τις δουλειές. Ακόμα είναι συνεσταλμένη σε αντίθεση με το νεαρό της ηλικίας της. Προσπαθεί να ερμηνεύσει ό,τι βλέπει γύρω της και να λύσει τις απορίες που τις δημιουργούνται καθώς γνωρίζει καινούρια πράγματα και καταστάσεις. Έχει  δυναμικό και σκληρό χαρακτήρα και προσπαθεί να νικήσει τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει καθημερινά.Είναι δυνατή και αγωνίζεται για να μην απογοητεύσει τους γονείς της. Παρατηρεί τα πάντα γύρω της με κάθε λεπτομέρεια και τα εξηγεί στο νου της με το δικό της ξεχωριστό τρόπο. Δε χάνει όμως την ευκαιρία να αναπολήσει στιγμές από τη παλιά της ζωή στη Σύμη. Γεμάτη πίστη και αισιοδοξία, εύκολα κερδίζει τη συμπάθεια του αναγνώστη.

Νικόλας: ο πατέρας της Αστραδενής, ο οποίος προσπαθεί να προσφέρει καλύτερες συνθήκες ζωής στην οικογένειά του. Νοιάζεται και αγαπά πραγματικά τη γυναίκα και τη μονάκριβη κόρη του και επιθυμεί να τις κάνει ευτυχισμένες. Είναι ευαίσθητος, τίμιος,εκδηλωτικός και εργατικός άνθρωπος. Γενικότερα είναι η ανδρική φιγούρα στην ιστορία από την οποία αντλεί τη δύναμη και την αισιοδοξία η κεντρική ηρωίδα.

   

   Κατερίνα: η μητέρα της Αστραδενής, η οποία είναι πολύ δεμένη με την κόρη της. Είναι λιγομίλητη και σεμνή και έχει παίξει σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα αλλά και στην ανατροφή της Αστραδενής. Είναι εσωστρεφής και πληγωμένη καθώς έχει περάσει πολλές δυσκολίες στη ζωή της, αλλά δεν επιθυμεί να εκφράζει τα συναισθήματα και τις ανησυχίες της στους άλλους. Τυπική και σχεδόν καταθλιπτική προσωπικότητα κερδίζει περισσότερο τη συμπόνια του αναγνώστη και όχι την επιθυμία του να ταυτιστεί.

   

  Μαρία: η Μαρία είναι και αυτή από τη Σύμη και μένει στην ίδια πολυκατοικία με την οικογένεια της Αστραδενής. Είναι πρόσχαρη, καλή και πρόθυμη να τους βοηθήσει. Τους δίνει οδηγίες και τους βοηθάει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες.

  

 ’’κύριος’’ Αλέκος: ΄Εμενε στο διπλανό διαμέρισμα με την οικογένεια της Αστραδενής και αρχικά εμφανίζεται ένας κύριος χαμηλών τόνων, λιγομίλητοςκαι δε γίνεται κάποια ιδιαίτερη αναφορά για εκείνο. Είναι όμως το πρόσωπο που καταφέρνει να γίνει μισητό στον αναγνώστη στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου.

4| ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ

·         Που διαδραματίζεται η ιστορία;(τόπος,χρόνος, ιστορική περίοδος…)

Αρχικά η συγγραφέας μας ταξιδεύει στη Σύμη, σε ένα μικρό νησάκι στα Δωδεκάνησα. Στην συνέχεια όμως αυτό το σκηνικό χάνεται και η ηρωίδα μαζί με την οικογένειά της βρίσκεται στην Αθήνα. Η χρονική στιγμή που διαδραματίζεται η ιστορία πρέπει να είναι περίπου 30-40 χρόνια πριν, κάπου στο 1970. Ο χρόνος παλινδρομεί ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Με αφετηρία το παρόν στην Αθήνα, κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν όχι όμως για να εξιστορίσει στοιχεία του παρελθόντος αλλά για να αναφερθεί σε στοιχεία της ζωής που πια εχει αλλάξει. Όπως ο χρόνος έτσι και ο τόπος παλινδρομεί ανάμεσα στην Σύμη και την Αθήνα.Την μεγαλύτερη εκταση του κειμένου καλύπτει η αναφορά στη Σύμη.

5| Ο ΤΡΟΠΟΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

·         Ο συγγραφέας αφηγείται στο πρώτο ή στο τρίτο πρόσωπο;

Κύριος  αφηγηματικός τρόπος στο κείμενο είναι η περιγραφή. Η Αστραδενή  δίνει στοιχεία της ζωής της στη Σύμη, τις συνήθειες των παιδιών και των μαμάδων τους αλλά και της ζωής στην μεγαλούπολη μέσα από μία κριτική ματιά. Το διήγημα  είναι γραμμένο στο πρώτο πρόσωπο γιατί τα γεγονότα τα αφηγείται η ίδια η ηρωίδα.

6| ΤΟ ΣΤΥΛ ΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

·         Πως θα περιγράφατε την επιλογή των λέξεων και της γλώσσας γενικά, που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην αφήγησή του;

Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή , λιτή, κατανοητή.Σε ελάχιστα σημεία υπάρχουν λέξεις με ιδιωματισμούς της Σύμης. Το ύφος είναι απλό και νοσταλγικό και σε ορισμένα σημεία γίνεται λεπτομερές.Περιορισμένη χρήση γίνεται στις μεταφορές και τις παρομοιώσεις, ενώ είναι αρκετές οι λαϊκές και καθημερινές λέξεις και φράσεις οι οποίες δίνουν παραστατικότητα στο κείμενο. Τέλος οι εικόνες δίνουν ανάγλυφα, σκηνές από τη ζωή των ανθρώπων στη Σύμη, οι οποίοι ήταν απολύτως δεμένοι μεταξύ τους, ζούσαν μια λιγότερο  «πολιτισμένη» , αλλά περισσότερο ευτυχισμένη και ξέγνοιαστη ζωή.Επίσης το μυθιστόρημα γράφεται με την τεχνική της σύγκρισης μεταξύ της ζωής στην Αθήνα και της αντίστοιχης στη Σύμη και σχεδόν πάντοτε το νησί υπερέχει διατηρώντας το νοσταλγικό ύφος.

7| Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΑΣ ΑΠΟΨΗ

·         Τι μάθατε από αυτό το βιβλίο που θα μπορούσε να επιδράσει θετικά στη ζωή σας; Σας μετέδωσε κάποια μηνύματα;

Το βιβλίο περιγράφει την παιδική απλότητα και την αθωότητα.Εκφράζει πολλά βαθιά νοήματα τα οποία μπορούν να επιδράσουν θετικά στη ζωή όλων μας. Ένα από αυτά είναι η πίστη προς το Θεό. Η πίστη της ηρωίδας δεν κλονίστηκε και έμεινε ακάθεκτη παρά τις όλες δυσκολίες που αντιμετώπισε. Ακόμα είχε επιμονή και υπομονή, αντλούσε δύναμη από τις δυσκολίες και ποτέ δεν τα παρατούσε.

·         Αν θα έπρεπε να γράψετε μια κριτική για το έργο αυτό, τι θα γράφατε για να ενθαρρύνετε ή να αποθαρρύνετε τον κόσμο να το διαβάσει;

Το βιβλίο με τίτλο «αστραδενή» είναι πολύ μαγευτικό και κατάλληλο κυρίως για εφήβους. Είναι εκπαιδευτικό αλλά και συναισθηματικό. Μέσα από αυτό ξετυλίγονται πολλές παραδόσεις και έθιμα της Σύμης. Μαθαίνουμε τις αντιλήψεις και τα ήθη τουτόπου εκείνου καθώς και τον τρόπο ζωής τους. Παράλληλα όμως παίρνουμε πληροφορίες για το πώς ήταν η Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του 70’Ίσως το τέλος χρειάστηκε να το διαβάσω και άλλη μία φορά για να συνειδητοποιήσω πόσο απότομα πληγώνει ο κόσμος αλλά ήταν αυτό που έδινε «την ουσία» και τα ηθικά μηνύματα στους αναγνώστες του

ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΣΙΑΚΑΛΑΚΗ